Toonladders

Uit WikiStrompf
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Toonladders of scales zijn verzamelingen noten uit een octaaf, die goed samen klinken

  • Verschillende soorten muziek hebben vaak hun eigen toonladders
  • Toonladders hebben vaak (altijd?) een variant voor elke sleutel, plus voor mineur en majeur. Bv. de C-majeur-toonladder of C-mineur-toonladder'

Waarom het interessant kan zijn om iets te weten van toonladders? Het geeft houvast. Bv. voor zang, meespelen en improviseren bij een gegeven nummer.

Chromatische toonladder

* C
* Cis - C# / Des - Db
* D
* Dis - D# / Es - Eb
* E
* F
* Fis - F# / Ges - Gb
* G
* Gis - G# / As - Ab
* A
* Ais - A# / Bes - Bb
* B
* C

Functionele harmonie - Tonaliteit

Ik geloof dat dit functionele harmonie of tonaliteit betreft [2]. Vermoedelijk staat dit los van enige toonladder (de mineur-toonladders missen bv. de leading tone [3]):

  • 1st – Tonic (key note)
  • 2nd – Supertonic
  • 3rd – Mediant
  • 4th – Subdominant
  • 5th – Dominant
  • 6th – Submediant - Speelt een belangrijke rol in modi 3:59 (?)
  • 7th – Leading tone - "Drives towards a resolution" [4]: Misschien is dat waarom ik graag deze toon speel: Het geeft richting
  • 8th – Tonic (Octave)

Majeur-toonladders

Majeur-toonladders ook bekend als ionische toonladder of ionische modus (ionian mode), zijn de gebruikelijke toonladders voor popmuziek.

Majeur-toonladders zijn heptatonisch: Ze bevatten 7 noten, waarbij de achtste noot dezelfde is als de beginnoot. Daarnaast zijn ze diatonisch: Ze bevatten vijf hele tonen en twee halve tonen, waarbij de halve tonen steeds gescheiden worden door twee of drie hele tonen. Op deze manier zijn de halve tonen zo gelijkmatig mogelijk verdeeld over de toonladder, vooral als deze over meer dan één octaaf wordt gespeeld.

Alle majeur-toonladders volgen het patroon T-T-S-T-T-T-S

Mineur-toonladders

Mineur-toonladders missen de leading tone 0:30.

Mineur pentatonisch

  • De vijf zwarte toetsen op de piano van octaaf tot octaaf
  • Voorbeeld: Intro Hey Joe, intro Another busts the dust

Modus

Een modus of mode is een subset van een toonladder. Ze hebben kenmerkende geluiden

  • C-ionisch = C-majeur
  • Ionisch (ionian) = I-majeur
  • Dorisch (dorian) = II-mineur
  • Frygisch (frygian) = III-mineur
  • Lydisch (lydian) = IV-majeur
  • Mixolydisch (mixolydian) = V-majeur
  • Aeloisch (aeolyan) = VI-mineur
  • Locrisch (locrian) = VII-verminderd (diminished)

A-majeur

Noten: A – B – C# – D – E – F# – G# – A. Op gitaar:


E|
B|-  -  -  -  E  -  F# - G# A
G|-  -  -  C# D  -  E  - F# -  G#
D|-  -  -  -  -  G# A  - B  -  C#
A|
E|
  1  2  3  4  5  6  7  8 9  10 11

C-majeur

  • C Major Scale Notes: C D E F G A B
  • Key Signature: No Sharps or Flats
  • Scale Formula: 1 2 3 4 5 6 7
  • Scale Intervals: W W H W W W H

C-majeur is de enige majeur-toonladder die geen kruisen of mollen bevat, omdat deze toonladder precies past in het patroon van witte en zwarte toetsen van de piano. Je hebt dus geen voorteken nodig: C-D-E-F-G-A-B-C

C-majeur op gitaar

Om C-majeur op gitaar te spelen: Begin met de root note (C) en speel daarna de overige tonen naar eigen inzicht. Je kunt de hele toonladder dus op één snaar spelen, maar ook verdelen over meerdere snaren. Er bestaan gebruikelijke patronen, maar voel je niet daartoe beperkt.

  • Handig als je de noten van C-majeur uit je hoofd kent (dus het rijtje hierboven)
  • Handig als je de noten op de hals van de gitaar uit je hoofd kent
  • Idee: Speel mee met geluidopnames, en vind de noten op gehoor.
C-majeur - CAGED-patronen. De zwarte rondjes zijn de basis. Onduidelijk waar de term CAGED vandaan komt [1]
C-majeur - 3 Noten per snaar. De zwarte rondjes zijn de basis

D-majeur

D-majeur: Voorteken

Noten & functionele harmonie

                                Akkoorden
                                ---------
* D  - I   - Tonic (key note) - D, Dsus2, D6
* E  - II  - Supertonic       - -  Dsus2, D6
* F# - III - Mediant          - D  -      -
* G  - IV  - Subdominant      - -  -      -
* A  - V   - Dominant         - D, Dsus2, D6
* B  - VI  - Submediant       - -  -      D6
* C# - VII - Leading tone     - -  -      -

Toonladder & fretboard

Vind ik practisch:


G|----- |-B-|---|-C#|-D-|-----------|
D|----- |-F#|-G-|---|-A-|-----------|
A|----- |-C#|-D-|---|-E-|-----------|
E|------|---|-A-|---|-B-|-----------|
          4   5   6   7

D-majeur: Patronen
D-majeur: 3-noten-per-snaar

Bijpassende akkoorden

Alles:


D Major: D, E, F#, A
B Minor
D Suspended 2nd
E Suspended 2nd
A Suspended 2nd
E Suspended 4th
A Suspended 4th
B Suspended 4th
F# Minor Sharp 5th
F# Minor Double Flat 5th
B Minor Double Flat 5th
F# Suspended 4th Sharp 5th
B Minor 7th
F# Minor 7th Sharp 5th
D 6th
D 6th Add 9th (onhandig)
E 9th Suspended 4th
E 7th Suspended 2nd
E 7th Suspended 4th
B 7th Suspended 4th
F# 7th Suspended 4th Sharp 5th
E Suspended 2nd Suspended 4th
A Suspended 2nd Suspended 4th
E 7th Suspended 2nd Suspended 4th
D 5th (Als D, maar dan zonder hoge e-snaar)
E 5th
A 5th
B 5th
D Major Add 9th (onspeelbaar)

Relevante D-akkoorden:


D Major         - D, A, D, F#
D Suspended 2nd - D, A, D, E
D 6th           - D, A, B, E
D-akkoord. Basistoon: D. Grote terts: F#. Kleine terts vanaf daar: A Losse noten:D, A, D, F#. Deze noten komen allemaal voor in D-majeur
Dsus2. Basistoon: D. Grote terts: F#. Kleine terts vanaf daar: A Gespeelde noten:D, A, D, E
D6

D-mineur

Voorteken D-mineur

D-mineur: D, E, F, G, A, B♭, C

G|----- |---|-C-|---|---|-----------|
D|----- |---|-G-|---|-A-|-B♭|-------|
A|----- |---|-D-|---|-E-|-F-|-------|
E|------|---|---|---|---|-----------|
          4   5   6   7   8

G|-----|-B♭|---|-C-|---|-D-|-----------|
D|-----|-F-|---|-G-|---|-A-|-B♭|-------|
A|-----|-C-|---|-D-|---|-E-|-F-|-------|
E|-----|-G-|---|-A-|-B♭|---|-C-|-------|
         3   4   5   6   7   8

E-mineur


E-mineur: E, F#, G, A, B, C, D

E|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---
B|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---
G|---|---|---|---|---|---|-D-|---|-E-|---|---
D|---|---|---|---|---|---|-A-|---|-B-|-C-|---
A|---|---|---|---|---|---|-E-|---|-F#|-G-|---
E|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---
   1   2   3   4   5   6   7   8   9

E|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---
B|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---
G|---|---|---|---|-C-|---|-D-|---|-E-|---|---
D|---|---|---|-F#|-G-|---|-A-|---|-B-|-C-|---
A|---|---|---|---|-D-|---|-E-|---|-F#|-G-|---
E|---|---|---|---|-A-|---|-B-|-C-|---|---|---
   1   2   3   4   5   6   7   8   9

F-majeur

  • Noten: F G A Bb C D E
  • Voorteken: One Flat
  • Scale Formula: 1 2 3 4 5 6 7
  • Scale Intervals: W W H W W W H
F-majeur - Hier kun je goed zien dat je een toonladder, zoals in dit geval F-majeur, op allerlei manieren kunt spelen. Je kunt bv. zien dat het niet handig is om F op de eerste snaar te doen, en G op de tweede, vanwege de afstand
F-majeur - CAGED-patronen. De zwarte rondjes zijn F
F-majeur - 3 Noten per snaar. De zwarte rondjes zijn F

F-mineur

F-mineur

A#/Bb-majeur-toonladder

A#/Bb majeur-toonladder: Voorteken & noten
A#/Bb majeur-toonladder

Mineur-blues-toonladders

Bestanden

Bestand:Overzicht-toonladders-van-ronald.pdf

Zie ook

Bronnen