Akkoordprogressie

De term akkoord(en)progressie oftewel chord progression heeft betrekking op de opeenvolgende akkoorden die in een nummer gespeeld worden. Vooral als dit een gebruikelijk patroon betreft.

Een akkoordprogressie kenmerkt zich door een muzikaal logisch spanningsverloop: opbouw → spanning → ontspanning. Dit is de link met Functionele harmonie.

Notatie

• Akkoorden worden met Latijnse cijfers aangegeven
• Majorakkoorden worden met een hoofdletter aangegeven. Mineurakkoorden met een kleine letter
• Mollen en kruizen worden niet weergegeven
• Intervallen worden geteld op dezelfde manier zoals bij intervallen zoals tertsen: Je telt dus het aantal tonen, niet het aantal intervallen

Voorbeeld: I-IV-V-I

Sleutel   I    IV   V   I
-------   --   --   --  --
A         A    D    E   A
A#        A#   D    E   A
B         B    E    F   B

Functies van de verschillende akkoorden:

• I: Tonica: Rust, thuis, veilig, saai
• IV: Subdominant: Spanning, reis, onderweg, avontuur
• V: Dominant: Climax
• I: Oplossen (resolve), terug naar huis.

I-ii-V-I

I ii  V I
---------
G Am  D G
A Bm  E A
C Dm  G C
D Em  A D
E F#m B E

I-IV-V-I

I IV V I
--------
G C D G
A D E A
B E G B (?)
C F G C
E A B E

I-IV-vi-V

I   IV  vi  V
---------------
G   C   Em  D
A   D   F#m E
C   F   Am  G
D   G   Bm  A
E   A   C#m B

I-V-vi-IV - Pachelbell

I   V   vi  IV
---------------
G   D   Em  C
A   E   F#m D
B   F   Gm  E (?)
C   G   Am  F
D   A   Bm  G
E   B   C#m A

Dit is de bekende akkoordprogressie die zoveel gebruikt wordt in popmuziek, afkomstig van Canon in C van Pachelbell. Oorspronkelijke schema:

I V vi iii/I6 IV I IV V

Deze akkoordprogressie staat ook bekend onder de namen:

• 4 Chord Pop Song chord progression
• Pop-Punk chord progression.

Voorbeelden

• Alanis Morissette – "Head Over Feet"
• The Beatles – "Let It Be"
• Blink-182 – "Dammit", "Feeling This", "Always", "Carousel", " What's My Age Again?"
• Green Day – "When I Come Around"
• The Rolling Stones – "Beast of Burden"
• The Smashing Pumpkins - Bullet with Butterfly Wings
• The Smashing Pumpkins - Today

i–V–VII–IV–VI–III–iv–V

i–V–VII–IV–VI–III–iv–V is de akkoordprogressie van Hotel California (Wikipedia). Het lijkt verder geen algemeen voorkomende progressie te zijn. Uit deze progressie kun je opmaken dat mollen en kruisen niet worden aangegeven in akkoordprogressies.

Ter illustratie (het nummer is in Bm):

i    Bm
V    F#
VII  A
IV   E
VI   G
III  D
iv   Em
V    F#

I-vi-ii-V

I   vi  ii  V
---------------
G   Em  Am  D
A   F#m Bm  E
C   Am  Dm  G
D   Bm  Em  A
E   C#m F#m B

I-vi-IV-V - 50s Progression

I  vi  IV V
----------
G  Em  C G
A  F#m D E
C  Am  F G
D  Bm  G A
E  C#m A B

Voorbeelden

• Bangles - Eternal Flame
• Bruce Springsteen - I'm on Fire ???
• Police - Every Breath She Takes
• Smiths - There is a Light that Never Goes Out

ii-V-I

Dit schijnt iets te zijn [1]. Bv.:

     ii  V   I
     --  --  --
A:   b   E   A
B:   c   F   B
C:   d   G   C
D:   e   A   D
E:   f   B   E
F:   g   C   F
G:   a   D   G

vi-IV-I-V - Pachelbel-inversie

Dit is een variant op de Pachelbell progression:

vi   IV  I   V
---------------
Em   C   G   D
Bm   G   D   C
Gm   E   B   F

Voorbeelden

• Cranberries - Zombie
• Eagle Eye Cherry – "Save Tonight"
• Lady Gaga – "Poker Face"
• Men at Work - Down Under
• The Offspring – "The Kids Aren't Alright"
• The Offspring – "Self Esteem"
• Toto – "Africa"

Selah Sue's This World?

Het nummer This World van Selah Sue klinkt voor mij heel herkenbaar. Ik denk dat dat is, omdat het sterk lijkt op deze 'bekende' akkoordprogressie. Er zijn twee kleine verschillen:

Pachelbel-inversie:     Gm   E    B    F
This World:             Gm   Eb   Cm   F
Halve tonen verschil:       -1    +1
Verschil in kwaliteit:            M>m

Pachelbel-inversie:     vi   IV   I    V
This World:             vi   IV-  ii   V

Deze verschillen:

• E → Eb: Telt niet, want kruizen en mollen worden buiten beschouwing gelaten bij progressies
• B → C: Minimaal verschil, want maar een halve toonafstand
• C → Cm: De B verandert niet alleen van toonhoogte, maar ook van majeur naar mineur. Da's wellicht nog het grootste verschil.

Dm akkoordprogressies

[2]:

i-VI-VII       - Dm - Bb - C
i-iv-VII       - Dm - Gm - C
i-iv-v	       - Dm - Gm - Am
i-VI-III-VII   - Dm - Bb - F - C
ii-v-i	Em7b5  - Am - Dm

Voorbeelden: Nummers & progressie

Selah Sue - This World

[3]. Noten:

Gm Eb Cm F
Gm Eb Cm Eb
F Gm F Cm Bb

Match met MMMmmmdim-reeksen:

F Gm Am Bb C Dm Edim

Jacques Brel - Port d'Amsterdam

Progressies:

1. Dm Am A# A
2. Dm Am Gm Am Dm
3. F Cm Dm Am
4. A# Am Gm Am Dm

Bronnen

• https://en.wikipedia.org/wiki/I%E2%80%93V%E2%80%93vi%E2%80%93IV_progression
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_songs_containing_the_I%E2%80%93V%E2%80%93vi%E2%80%93IV_progression
• https://www.youtube.com/watch?v=JdxkVQy7QLM - Uitleg wat akkoordprogressies zijn
• https://www.youtube.com/watch?v=5pidokakU4I - In actie: Ca. 30 nummers met dezelfde akkoordprogressies
• https://www.quora.com/Pop-Music/What-hit-songs-use-a-similar-chord-progression-to-Pachelbels-Canon
• https://en.wikipedia.org/wiki/Pachelbel's_Canon
• 12tone: Understanding Comfortably Numb (YouTube)
• http://decipheringguitartheory.com/posts/half-step-approach-chords/
• https://www.edmprod.com/different-chord-types/